Έκθεση Λυκείου - Ασκήσεις για τη δομή και τους τρόπους ανάπτυξης των παραγράφων

Να ανιχνεύσετε με ποιον τρόπο αναπτύσσεται καθεμιά από τις ακόλουθες παραγράφους:

¶1. Παρομοίωσαν τον άνθρωπο, δηλαδή κάθε μέλος της δημοκρατούμενης κοινότητας, με τα πετραδάκια του ψηφιδωτού. Το καθένα κρατά μέσα στην ατέλειά του το δικό του χρώμα και σχήμα. Το ένα συμπληρώνει το άλλο και όλα μαζί το σύνολο. Μέσα στο σύνολο και για το σύνολο έχει το καθένα την ξεχωριστή του θέση και παίρνει την αξία του. Το ένα δεν μπορεί να αντικαταστήσει το άλλο. Ωστόσο, αυτή η ανομοιότητα προσδίδει στο καθένα την αξία του. Αν όλα τα πετραδάκια ήταν όμοια κι απαράλλαχτα το ένα με το άλλο, τότε το καθένα θα μπορούσε να αντικατασταθεί από τον οποιοδήποτε τυχόντα αντιπρόσωπό του. Το ίδιο παρατηρείται και στους ανθρώπους μέσα σε μια σωστή κοινότητα. Ο ένας δε μοιάζει με τον άλλον. Αν οι άνθρωποι ήταν τέλεια και απαράλλαχτα όμοιοι, τότε ο καθένας θα μπορούσε να αντικατασταθεί από τον άλλον, από τον οποιοδήποτε δηλαδή τυχόντα αντιπρόσωπό του.

Ιω. Ν. Ξηροτύρης

¶2. Δύο κατηγορίες ενηλίκων κινούνται καταφατικά ή αρνητικά γύρω από τους νέους, ασκούντες ολέθρια επίδραση επάνω τους. Είναι εκείνοι που παρορμούν, ενθαρρύνουν, φανατίζουν, «δασκαλεύουν», διαφωτίζουν τους νέους, χρησιμοποιώντας τους ανίερα για προσωπικές ή κομματικές επιδιώξεις. Είναι και εκείνοι που αποδοκιμάζουν, διασύρουν, συκοφαντούν, χλευάζουν, περιφρονούν τους νέους, επειδή ταράζουν τη γαλήνη των συμφερόντων τους, απειλούν το καθιερωμένο από την αδικία κόσμο τους και με την αγνότητα της διαμαρτυρίας τους κλονίζουν την ανοσιότητα της ύποπτης σιγουριάς τους.

Α. Σκιαδάς 

¶3. Το έψαξα το πράγμα. Το δοκίμιο είναι ακριβώς αυτό: μια δοκιμή, ένα τεστ των σκέψεών μας. Ο πρώτος που έγραψε το είδος του κειμένου που σήμερα ονομάζουμε "δοκίμιο" ήταν ο Γάλλος Michel de Montaigne. Ονόμασε τα κείμενά του "essais" (από το γαλλικό essayer), δηλαδή προσπάθεια. Τι είδους προσπάθεια είναι το δοκίμιο; Το δοκίμιο είναι μια προσπάθεια να καταλάβουμε κάτι, να μάθουμε κάτι, γράφοντας γι' αυτό. Να μάθουμε τι, μπορεί να αναρωτηθεί κανείς. Δεν ξέρουμε ακόμη. Μόνο όταν τελειώσει η δοκιμή, θα γνωρίσουμε τι έχουμε μάθει τελικά. Αν όμως θες να κατανοήσεις κάτι σε κάποιο βάθος, τι σε αναγκάζει να το κάνεις γραπτώς; Κάτσε απλά σε μια καρέκλα και σκέψου το. Σε αυτό ακριβώς το σημείο έκανε την "ανακάλυψή" του Montaigne. Εκείνος πρώτος είδε ότι η προσπάθεια που κάνεις να εκφράσεις τις σκέψεις σου σε γραπτή μορφή, όχι μόνο σε βοηθάει να αποσαφηνίσεις τις ιδέες σου αλλά συνήθως σε οδηγεί στο να αλλάξεις τις αρχικές σκέψεις σου.

Ν. Παπανδρέου

¶4. Όλοι ξέρουμε τα απλά τούτα. Κι όλοι ξέρουμε (και πώς!) τις μορφές που παίρνει η «επίσημη» βία: γενική και ειδική, φυσική και ψυχολογική. Ειδική, όταν σκοπεύει ορισμένα άτομα ή ομάδες εξεγερμένες ή και μόνο ύποπτες (ταξικά, φυλετικά κτλ). Γενική, όταν στρέφεται εναντίον του συνόλου των πολιτών, που θεωρούνται υποψήφιοι «εχθροί». Για τους πρώτους, τους λίγους, τους επώνυμους, χρησιμοποιείται τόσο η φυσική όσο και η ψυχολογική βία, ενώ πάνω στους δεύτερους, τους πολλούς, τους ανώνυμους, δεν μπορεί ν’ ασκηθεί παρά μόνο η δεύτερη.

Μάριος Πλωρίτης   

¶5. Δεν είναι λοιπόν δυνατόν να απαλλαγεί από τον καταλογισμό των πράξεών του ο εγκληματίας πολέμου και ο βασανιστής συνανθρώπων του με τον ισχυρισμό ότι αυτός απλώς εξετέλεσε το καθήκον του υπακούοντας (σύμφωνα με τον όρκο του) σε ρητές διαταγές των φορέων της Εξουσίας. Γιατί, εφόσον ο ίδιος αναγνώρισε στους ταγούς του το δικαίωμα να προστάζουν οτιδήποτε θεωρούν χρήσιμο για την πραγματοποίηση ενός σκοπού που τον ξέρει ή τον εικάζει· εφόσον ακόμα έδειξε ανεπιφύλακτη εμπιστοσύνη στις επιδιώξεις και στις θελήσεις τους και όχι μόνο ανέχτηκε την ταπείνωση αυτής της δουλείας αλλά βρήκε και άνετο το ζυγό της (δέχτηκε παντοειδείς εύνοιες, χάρηκε πλούτη και τιμές) – έχει συναποφασίσει τα εγκλήματα που διαπράχτηκαν και επομένως είναι συνυπεύθυνος με εκείνους που τα πρόσταξαν.

Ε. Π. Παπανούτσος

¶6. Η διάκριση τέχνης και τεχνικής δεν είναι βέβαια δεδομένη, υποβοηθεί όμως τη λειτουργική στάθμιση των δύο όρων. Οπότε μπορούμε να πούμε ότι: η τεχνική προσφέρεται περισσότερο στην περιγραφή, η τέχνη στην αξιολόγηση· η τεχνική είναι μαστορική και, ως έναν βαθμό τουλάχιστον, διδάσκεται, ενώ η τέχνη περιέχει κάτι απρόβλεπτο, που αναγνωρίζεται εξ υστέρου ως ταλέντο· η καλή τεχνική μαρτυρεί τη γνώση και τη δεξιοσύνη του τεχνίτη, η καλή τέχνη προκαλεί αυτόματη απόλαυση. Παρά ταύτα τέχνη και τεχνική συνάπτονται λειτουργικά μεταξύ τους: η μία προϋποθέτει την άλλη, γεγονός που επιτρέπει να μιλούμε τόσο για τέχνη της τεχνικής όσο και για τεχνική της τέχνης.

Δ. Ν. Μαρωνίτης

¶7. Στο δικό μας αιώνα ολοκληρώθηκε η εσωτερική ερήμωση του ανθρώπου· με την απιστία, πρώτα πρώτα, και με την ολοκληρωτική στροφή στα υλικά, που είναι το φυσικό επακόλουθο ενός κόσμου που έχει χάσει τα εσωτερικά του αναστηλώματα. Ακριβώς αυτή η πραγματοποιημένη εσωτερική ερήμωση έφερε στον άνθρωπο το αίσθημα του φόβου, αίσθημα βαθύτατα και συγκλονιστικά υπαρξιακό.

Κ. Τσιρόπουλος

 

©Πένη Αποστολοπούλου